België
NL
English
Blue Monday 2022 doorstaan – Muziek als therapie in vijf stappen
‘Tell me why I don’t like Mondays?’, zongen The Boomtown Rats in 1979. Maar hoe je een dag als Blue Monday doorstaat: de zogenaamd deprimerendste dag van het jaar, die in 2022 op 17 januari valt? Astrid Berix, therapeutisch medewerker bij U-center en muziektherapeut, legt uit hoe muziek je uit een dip of depressie kan helpen.
“’Ik wil koffie’. Sommige mensen met een hersenbeschadiging kunnen zoiets niet meer zeggen. Terwijl ze bijvoorbeeld wel het hele ‘Vader Jacob’ zingen”, zegt Astrid. “Liedjes sla je op in zoveel hersengebieden: die voor taal, beweging, emoties… Daardoor kun je ze altijd wel ergens terugvinden.”
“Ook verbindt muziek hersendelen en kun je er zelfs nieuwe verbindingen mee maken, om de beschadiging heen. Dan leer je iemand bijvoorbeeld om op het refrein van ‘Vader Jacob’ te zingen: ‘Ik wil koffie, ik wil koffie, met wat melk, met wat melk.’ Na een tijdje heb je de melodie niet meer nodig. Als je alleen al naar dit voorbeeld kijkt, zie je hoe krachtig muziek inwerkt op je hersenen.” Bij een dip of depressie benut je die kracht volgens Astrid in vijf stappen.
Blue Monday 2022 stap 1 – maak een afspeellijst
Muziek helpt je dus niet alleen bij een hersenbeschadiging, maar ook bij een winterdip, winterdepressie of wat voor sombere bui dan ook. En dus ook op Blue Monday: de dag waarop de meeste mensen zich depri zouden voelen. Tenminste, dat berekende de Britse psycholoog Cliff Arnall in 2005. Later bleek het vooral om een marketingstunt te gaan.
Astrid: “Komt jouw deprimerendste dag er toch? Zorg dan dat je bent voorbereid met een goede afspeellijst. Want als de chemie in je hersenen uit balans is, voeg je met muziek weer wat geluksstofjes toe.” Onderaan dit artikel deelt ze haar top-5 van helpende liedjes.
Blue Monday 2022 stap 2 – kies je doel
Wat muziek voor je stemming kan doen? Astrid lacht: “Goh, waar zal ik beginnen? Het belangrijkste is dat muziek je helpt om te voelen. Veel mensen die somber zijn, proberen dat gevoel weg te duwen. En dan zit je opeens in de auto te huilen als je op de radio een gevoelig liedje hoort. Terwijl somberheid niet je vijand zou moeten zijn: het leert je juist wat je belangrijk vindt.”
Weet je niet goed wat je voelt? Dan helpt muziek volgens Astrid om dat uit te vinden: de muziek die je raakt, geeft je gevoel het beste weer. “Laat die muziek ook eens aan anderen horen: dat kan voor meer begrip zorgen. Ook helpt muziek je om te kalmeren, je gevoel te uiten of in beweging te komen. Niet voor niets rennen veel hardlopers met een koptelefoon op.” Heb je je doel bepaald? Lees dan verder.
Blue Monday 2022 stap 3 – zoek bijpassende muziek
Omdat muziek zoveel invloed heeft op je hersenen, gebruikt ook U-center het bij de behandeling. Astrid: “Ik had eens een cliënt die onder de douche altijd harde, stevige muziek draaide, voor het slapengaan. Toen we er samen naar luisterden, zei hij: “Ik kan het eigenlijk helemaal niet verdragen.” Bleek dat hij het alleen kon hebben omdat hij tijdens het douchen zo ontspannen was. Toen hij kalmere muziek uitzocht, kon hij meteen beter inslapen.”
“Een andere cliënt kreeg paniekaanvallen als ze naar de winkel moest. Ze leerde met meditatiemuziek om vooraf te kalmeren. En aan depressieve cliënten vraag ik: ‘Welke muziek nodigt jou nou uit om naar buiten te gaan?’ Ze antwoorden heel verschillend. Wees je dus bewust van welke muziek je wanneer draait. Trouwens, niet alleen muziek…”
Blue Monday 2022 stap 4 – denk ook aan omgevingsgeluid
Ook geluiden in je omgeving veranderen je stemming, benadrukt Astrid. Zoals geluiden in de natuur. “Heb je wel eens echt geluisterd naar het ruisen van de bladeren? Dat kan heel ‘mindful’ zijn: je geniet van het ‘nu’. Daarom werken we tijdens de mindfulnessoefeningen bij U-center ook met geluid.”
“En luister ook eens in je huis”, geeft ze als tip. “Hoeveel kabaal maakt je laptop eigenlijk en vind je dat prettig? Zo niet, dan helpt minder schermtijd. Of neem een wekker met liedjes, in plaats van dat irritante ‘piep, piep, piep’.”
Blue Monday 2022 stap 5 – doe hoe dan ook iets waardevols
Als Astrid zelf somber is? “Dan zet ik vaak loungemuziek op of improviseer ik op m’n kamervleugel. Het hoeft niet mooi te klinken, als ik m’n gevoel er maar in kwijt kan.” Dat gevoel heb je volgens haar niet altijd in de hand, maar wel hoeveel invloed je het geeft. “Een winterslaap houden op de bank heeft voor mij geen waarde. Maar wel iets samen doen met m’n man. Dan spelen we bijvoorbeeld het liedje van onze bruiloft: ‘If I needed you’ van Townes Van Zandt. Ik op de vleugel, hij op de gitaar.” Kies dus altijd iets wat je helpt, is Astrids laatste advies.
“Want in balans zijn, is geen blijheid, eenhoorns, de hele wereld in vrede, regenbogen en zonneschijn. Maar ook verdrietig kunnen zijn en dat oké vinden. Met muziek bijvoorbeeld sleep je je dan door zo’n dag als Blue Monday heen.”
De afspeellijst van U-center-therapeut Astrid Berix op haar Blue Monday-dagen
- If I needed you - Townes Van Zandt
- Fix you - Coldplay
- Leave a light on - Red Hot Chilli Pipers
- In the Blood - John Mayer
- Demons - Imagine dragons
Lees ook de tips voor Blue Monday en andere depridagen van U-center-psycholoog Ecem Kök uit 2021.